kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
kliknij na zdjęcie, aby powiększyć.
A w istocie są to często obiekty nadal emanujące klimatem, znanym z „Syzyfowych prac” czy „Wspomnień niebieskiego mundurka”…
Idąc w Kliczkowie drogą, prowadzącą od przystanku autobusowego do zamku, można dostrzec po prawej stronie potężne drzewa, ocieniające łagodne, trawiaste podejście. Między nimi przebiega podjazd, prowadzący do drzwi niepozornego domu.
To dawna wiejska szkółka. Nad wejściem do jej wnętrza widnieje wyryty w portalu drzwiowym napis, głoszący w dowolnym tłumaczeniu : „Szkoła Ogrodnicza dla chwały Bożej, dobra i błogosławieństwa naszym dzieciom wybudowana - 1832”.
Zachowała się fotografia z początku XX wieku, na której utrwalono grupę dzieci i ich nauczyciela, zgromadzonych przy tejże właśnie placówce.
Z kolei w pobliskim Tomisławiu hrabia Promnitz utworzył w roku 1725 nowoczesny przytułek dla śląskich sierot. Stał się on swoistym wzorem dla uruchomionej później w Bolesławcu, znanej w całych Niemczech placówki opiekuńczo-wychowawczej. Co ciekawe, jej założyciel, Gotfryd Zan, sam przez pewien czas był wychowankiem tomisławskiego zakładu.
Przy nim powstała też szkoła ewangelicka, w której elementarną wiedzę zdobywał między innymi urodzony w pobliskiej Osiecznicy, słynny na cały świat naukowiec-geolog, Abraham Werner.
Do niedawna dzieci z Tomisławia pobierały naukę w gmachu szkolnym, pochodzącym z roku 1902.
Niewiele wiadomo o początkach zorganizowanej nauki w Ławszowej, chociaż można przypuszczać, że realizację swojego ważnego posłannictwa poczęła ona z chwilą wzniesienia kościoła. Za to pewnym jest, iż w roku 1854 w nowym budynku szkolnym, postawionym na miejscu dawnego obiektu, przygotowano stosowne pomieszczenia, które zajął miejscowy bakałarz. Dwanaście lat później uruchomiono dodatkowe izby lekcyjne, natomiast w roku 1876 zatrudniono jeszcze jednego belfra.
W części dzisiejszej Ławszowej, zwanej niegdyś Schӧndorf, szkółka pracowała od momentu uruchomienia gminy ewangelickiej, zaś w roku 1879 wybudowano jej nowy gmach.
Także Poświętne posiadało stosunkowo wcześnie własną placówkę oświatową. Już w połowie osiemnastego wieku wzniesiono specjalny budynek, który w 1840 roku znacznie przebudowano. Po pierwszej wojnie światowej na dziedzińcu przyszkolnym postawiono monument, upamiętniający poległych żołnierzy z tej wsi, którzy zginęli między innymi w Rosji i Francji. Przy nim odbywały się liczne uroczystości państwowe z udziałem uczniów i pozostałych mieszkańców Poświętnego. Dzisiaj na tym miejscu widnieją pojedyncze, oplecione roślinnością pagórki gruzów…
Ciekawa jest historia początków edukacji osiecznickiej dziatwy, ponieważ w tej miejscowości pierwszym nauczycielem stał się pisarz, zatrudniony na stałe jako skryba w zakładzie metalowym i młynarskim. Działo się to co prawda jeszcze przed rokiem 1785, ale przecież podobne łączenie funkcji - nawet całkiem niedawno - nie było czymś wyjątkowym. Jak wynika z zachowanych zapisków, w późniejszych czasach gospodarstwo owego bakalarusa zaadaptowano na szkołę.
Dopiero w roku 1813 w Osiecznicy osiadł nauczyciel z prawdziwego zdarzenia, a nowoczesny na tamte czasy gmach szkolny, spełniający rozliczne oczekiwania uczniów i ich kadry pedagogicznej, wzniesiono w roku 1859.
Parowa otrzymała szkołę wraz z kościołem. Z zachowanych dokumentów wynika, iż należała ona do najstarszych placówek na obszarze Górnych Łużyc. Ciekawostką jest to, że spis miejscowych nauczycieli, obejmujący okres od roku 1670, zachowano aż do pierwszych lat dwudziestego wieku.
W roku 1821 rozpoczęto prace budowlane przy nowym obiekcie szkolnym, dostosowanym do zwiększających się potrzeb edukacyjnych Parowej. Miejscowi nauczyciele do roku 1845 pełnili w kościele funkcje kantora oraz zakrystiana.
Na budynku szkoły umieszczono napis „ERBAUT UNTER GOTTES SCHUTZ 1897/98 LASSET DIE KINDLEIN ZU MIR KOMMEN USW” – „Zbudowano pod Bożą ochroną, opieką - 1897/98. Dopuście dziateczkom przyjść do mnie”…
